Seramik Çamurunu Geri Kazanmak

Seramik çamuru pişirilmediği sürece defalarca geri dönüştürülebilir ya da geri kazanılabilir, tekrar kullanılabilir.

Seramik çamurunu geri dönüştürmek, seramik yapmanın en eğlenceli kısmı sayılmaz. Zaman alan bir süreç olsa da, atölyede çok fazla yer kaplasa da ve fiziksel olarak çok zorlayıcı olsa da, hem bütçeniz hem de çevre için mutlaka yapılması gerekir. 
Pek çok seramikçi kirlenmemiş tüm çamur artıklarını, kurutma sırasında kırılan ürünlerini ya da torna sırasında kullandığı balçık hale gelmiş çamuru ve dip almadan sonra kalan kırpıntı çamuru atölyesindeki bir geri dönüşüm kovasında biriktirir. Seramik çamurunu geri kazanmak için, herkes için geçerli tek bir yöntemden söz edilemez, her seramikçinin kendine has bir çamur geri kazanım yöntemi vardır. Eğer atölyenizde bir vakum presiniz varsa, seramik çamurunuzu geri kazanmak çok daha kolaydır. Elle geri dönüşüm yapmanız gerekiyorsa, aşağıdaki yöntemlerden birini izleyebilirsiniz.

KURU ÇAMUR MU, ISLAK ÇAMUR MU?
Kuru seramik çamuru suda daha hızlı ve daha eşit şekilde çözündüğü için, pek çok seramikçi seramik çamurunun tamamen kurutulmasını önermektedir. Kuru seramik çamuru su emilimini hızlandırmak için küçük parçalara ayrılabilir, ezilebilir. Ancak bunu yaparken iyi havalandırılan bir mekanda ya da dışarıda olduğunuzdan emin olun. Çamurun geri kazanımı sırasındaki en büyük tehlike, kuru çamurla çalışırken çamur tozunun solunmasıdır. Bu işlem sırasında uygun bir maske ve göz koruması kullandığınızdan emin olun. Kuru çamuru, kalın plastik bir torba içindeyken bir tokmakla kırarak toz ve sıçrayan parçalardan kendinizi koruyabilirsiniz.

Bazı seramikçiler, seramik çamuru hala ıslakken suya bırakmanın problem olmadığını; ne kadar ıslak ya da kuru olursa olsun, sonunda suyun çamuru parçalayacağını belirtmektedirler. Balçık kıvamında çok ıslak çamur veya tamamen kuru çamurun daha kolay geri kazanılabildiği ama deri sertliğinde olan çamurların geri dönüşümünün zor olduğu bilinmektedir.
Eğer farklı çamur tipleriyle çalışıyorsanız, her birini ayrı tutmanız ve ayrı olarak geri dönüştürmeniz önemlidir. Eğer çamurları karıştırmayı düşünüyorsanız, aynı pişme derecesine ve aynı küçülme oranına sahip olmasına dikkat etmelisiniz.
Suyun içine kuru çamur eklenmesi, işlem sırasında çamur tozunun havada taşınmasına ve solumanıza neden olabilir. Bu nedenle tercihen kuru çamur üzerine su eklemeyi tercih edin. Eğer ıslak çamuru geri dönüştürecekseniz, bunu suya eklemenizde sakınca yoktur. 

Dip alma işlemi ardından kırpıntıları kurumasını beklemeden suyla dolu bir kovaya ekleyebilirsiniz. Tornada kullandığınız kap içinde biriken sıvı çamuru kovaya eklerken, üzerinde biriken suyu boşaltıp kalan balçığı ekleyecekseniz, üstte biriken suyun duru hale gelmiş olması gerekir. Aksi takdirde, döktüğünüz bulanık su ile birlikte en ince çamur parçacıklarını atmış olursunuz bu da dönüştürdüğünüz çamurun plastikliğini etkiler. Ayrıca tornadaki çalışmanızdan artan bu sıvı çamuru elekten geçirmeniz büyük parçaları, diğer kalıntıları ve çamur içinde kaybolmuş el aletleriniz varsa yakalamanızı sağlar. Bazı seramikçiler, çamuru kovadan boşaltmayı kolaylaştırdığı için, kovanın içine bir yastık kılıfı ya da bir kumaş parçası kullanmayı tercih eder. Ayrıca ıslak çamuru bir yastık kılıfına koyabilir ve kuruması için asabilirsiniz. Yine bir yastık kılıfına kuru çamur doldurup asmadan önce bir süre suda bırakabilirsiniz. Kuru çamuru suya bıraktığınızda gevşeyecek ve suyu emerken parçalanacaktır. Tamamen çözünmesi için birkaç saat ya da birkaç gün beklemeniz gerekir. Bu süreçte çamurunuzda bir koku oluşmaya başlayabilir. Bunun için sık sık karıştırabilir; çok az miktarda çamaşır suyu, bulaşık deterjanı, sirke ekleyebilirsiniz. Ancak koku, çamur içindeki plastikliği de artıran bakterilerden kaynaklanmaktadır. Çamaşır suyu ve diğer kimyasal maddeler bu bakterileri yok ettiği için kullanılmaları çok önerilmemektedir. Bunun yerine plastisiteyi de artırdığından sirke eklenmesi daha doğrudur.

ÇAMURU KARIŞTIRMAK YA DA KARIŞTIRMAMAK
Çamurun karıştırılması isteğe bağlıdır. Bazı seramikçiler, çamurun tamamen suda çözünmesini bekleyip bir sonraki adıma geçer. Diğerleri çamur suda çözüldükçe karıştırmayı tercih eder. Çamuru bir çubukla ya da ucuna karıştırma aparatı takılmış bir matkapla da karıştırabilirsiniz. Çamurun sıçramasını önlemek için, kovanın kapağına bir delik açıp karıştırıcıyı oradan geçirebilirsiniz. Karıştırdıktan sonra bir elekten geçirerek bir başka kovaya alabilir, fazla suyun yüzeye çıkması için bir süre bekletebilirsiniz.

Yüzeye çıkan suyu çamuru fazla rahatsız etmeden süngerle ya da şırıngayla alabilir ya da hortumla sifonlayabilirsiniz. Gazete kaplı bir süzgeç içine koyarak suyu süzdürebilirsiniz ya da suyun kendi kendisine buharlaşmasını bekleyebilirsiniz. Çamur çok pürüzsüz ve puding kıvamına geldiyse, bir sonraki adıma geçebilirsiniz. 

ÇAMURU KULLANIMA HAZIRLAMAK
Bu aşamada kuruma süresini azaltmak için emici bir yüzeye alabilirsiniz. Alçı levhalar, bisküvi pişirimi yapılmış seramik plakalar, kumaş kaplı beton yüzey, ahşap levha, pişmiş toprak saksılar emici yüzey olarak kullanılabilir. Bu yüzeyler üzerine 5-10 cm kalınlığında yayarak kurutma sağlanır. Emici yüzeyleri yükselterek altından hava almasını sağlamanız, çamuru kurdukça ters yüz etmeniz daha çabuk kurumasını sağlar. Eğer çamur dışarıda kurutulacaksa, üzerine nefes alan bir kumaş örtülmesi istenmeyen maddelerin çamura yapışmasını önler.

Bir süre sonra ters U formu vererek çamurun daha hızlı kurumasını sağlayabilirsiniz. Sıvı çamuru geniş bir plastik kaba döküp parmağınızla delikler oluşturup suyun daha çabuk buharlaşmasını sağlayabilirsiniz. Çamurunuz kumaş bir torba ya da yastık kılıfında asılıysa, parmağınızı batırdığınızda girinti kalana kadar kurutmaya devam edebilirsiniz.

Seramik çamurunuz yoğurma sırasında masaya sıvanmadan yoğurulabiliyorsa, uygun kıvamda kurutmuş ve artık kullanıma hazırdır. Parçalar halinde yoğurup, plastik içinde saklayabilirsiniz.


KAYNAKÇA
https://www.potterymakinginfo.com/news/recycle-clay/
https://suemcleodceramics.com/a-low-tech-system-for-recycling-clay-scraps/


Seramik çamurunun geri dönüşümü ile ilgili detaylı bir videoya Elif Acar Seramik Atölyesi YouTube kanalı’ndan ulaşabilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=Ypj-lqqE-UY